Aktualności

26 Września 2016 Autor: Maja Gruszczyńska

Zakres wymagań 2015/16

Zadania konkursowe na każdym etapie będą wymagały zastosowania podanych w zakresie wymagań umiejętności w odniesieniu do wypisanych zagadnień. Uczestników obowiązuje znajomość znaczenia poszczególnych pojęć zgodna z treścią wskazanych źródeł. Uczestnicy Konkursu powinni rozumieć wszystkie informacje podane w źródłach (również te w źródle niewyjaśnione).

Zwracamy uwagę na konieczność śledzenia zmian (głównie w zakresie składów instytucji) wynikających z różnicy czasu między ukazaniem się źródeł a datami etapów Konkursu. O ile nie jest powiedziane inaczej, zadania dotyczą stanu aktualnego na dzień danego etapu Konkursu.

Umiejętności

Uczestnicy Konkursu powinni opanować umiejętności obejmujące i poszerzające treści podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie. W szczególności wymagane jest:

Zobacz szczegółowe umiejętności
  • odtwarzanie posiadanych informacji i odczytywanie podanych;
  • wyjaśnianie: nazywanie, opisywanie, streszczanie, rysowanie, zaznaczanie na grafice;
  • analizowanie: selekcjonowanie, porządkowanie, porównywanie, wykonywanie obliczeń, interpretowanie, łączenie, uogólnianie, wnioskowanie, wskazywanie wspólnych cech, różnic, przyczyn, skutków, zależności, analogii, przejawów oraz przykładów;
  • formułowanie własnego stanowiska (w tym wartościowanie);
  • uzasadnianie (w tym argumentowanie).

Powyższe umiejętności obowiązują w stosunku do wymaganych wiadomości oraz informacji zawartych w podanych źródłach w formie m.in. tekstu, nagrania, tabeli, grafiki (np. wykresu, schematu, rysunku, fotografii, mapy).

Wiadomości

Uczestnicy Konkursu powinni opanować wiadomości obejmujące i poszerzające treści podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie. W szczególności wymagana jest znajomość:

  • zasad funkcjonowania samorządów w Polsce,
  • klasyfikacji państw według różnych kryteriów,
  • zasad funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego oraz społeczeństwa,
  • podstaw ustroju Polski oraz
  • bieżących wydarzeń w Polsce, Europie i na świecie.

Dokładny zakres wymagań opisują poniższe zagadnienia.

Samorząd
Samorządy nieterytorialne (rodzaje, rola, przykłady); samorząd uczniowski (kompetencje, władze, prawa ucznia); samorządy terytorialne (rodzaje, zadania, zasady działania, organy, zasady wyboru, kompetencje); podział zadań między administracją samorządową a rządową w województwie; podział administracyjny Polski na poziomie województw i ich stolic; budżet gminy (sposób przyjmowania, dochody, wydatki).
Państwo
Władza (rodzaje, źródła, narzędzia); cechy państwa; klasyfikacja państw według: ustroju politycznego, formy państwa, ustroju ekonomicznego, jednolitości, stopnia scentralizowania, systemu partyjnego, systemu rządów; demokracja (historia w Polsce i na świecie, rodzaje i ich cechy, kryzys demokracji: legitymizacja władzy, populizm, ruchy skrajne – przyczyny, zagrożenia, przeciwdziałanie); obywatelstwo (sposoby nabywania); korupcja (formy, przyczyny, skutki); mapa polityczna świata; stolice i flagi państw europejskich.
Społeczeństwo
Społeczeństwo obywatelskie: sposoby wpływu na decyzje władz, podmioty działające w sferze publicznej (zadania, formy działania, przykłady), stowarzyszenia (rodzaje i ich cechy, sposób zakładania), partie polityczne (doktryny polityczne, przykłady w Polsce), postawa obywatelska, opinia publiczna (czynniki kształtujące, sposoby wyrażania, procedury badawcze), rozwiązywanie sporów, prawa obywateli w stosunku do organów władzy/urzędów, Solidarność (przyczyny powstania, charakter ruchu, działalność w latach 1980-1989), obrady Okrągłego Stołu (uczestniczące strony, skutki z uwzględnieniem przebiegu początku transformacji ustrojowej), mniejszości w Polsce (narodowe, etniczne, grupy migrantów); człowiek w społeczeństwie: role społeczne, grupy społeczne (cechy, rodzaje, przykłady), struktura społeczna, normy (rodzaje, przykłady, źródła), społeczeństwo otwarte i zamknięte (przykłady postaw).
Ustrój Polski
Zasady ustrojowe i przejawy ich realizacji; konstytucyjne prawa i obowiązki obywatela Polski; prawo (funkcje, podstawowe zasady, rodzaje prawa, źródła, hierarchia aktów prawnych, procedury przyjmowania konstytucji, umów międzynarodowych, ustaw, rozporządzeń, aktów prawa miejscowego); organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej (zadania, kompetencje, skład i cechy członków, zasady wyboru, sposoby działania i przypadki zakończenia sprawowania funkcji); organy kontroli państwowej i ochrony prawa (zadania, kompetencje); wybory (sposób przygotowania i przeprowadzenia, cechy, rodzaje, prawa wyborcze).
Aktualności
Wydarzenia społeczne, polityczne i gospodarcze w Polsce i na świecie z okresu od 1 września 2015 r.

 

Źródła

  1. Podręczniki do wiedzy o społeczeństwie dopuszczone do użytku przez Ministra Edukacji Narodowej. W przypadku podręcznika KOSS (red. Merta T., Pacewicz A., Centrum Edukacji Obywatelskiej) źródłem są następujące rozdziały:
    • cz. 1 podstawowa (wyd. 2015): I.3-5, II.1-4, III.1-4, IV.1-4, V.1-6, VI.1-4, Słowniczek.
    • cz. 2 rozszerzona (wyd. 2013): VII.1-4, VIII.1-4, Kalendarium: świat i Polska 1945-2011 (tylko w odniesieniu do Solidarności i Okrągłego Stołu) i Słowniczek.
  2. Dowolny atlas zawierający mapę polityczną świata, mapę Europy z przypisanymi im stolicami i flagami, mapę Polski z podziałem na województwa i ich stolice.
  3. Przekazy medialne opublikowane/nadane od 1 września 2015 r.

Oryginalne testy z lat poprzednich znajdziesz na EduTubie.