Co zrobić? Krok 6

05 Listopada 2016 Autor: Kamil Grabowski

Co zrobić? Krok 6

Prezentacja i analiza wyników oraz odpowiedź na pytania badawcze

Gdy pokazałeś już, jak przeprowadziłeś badanie, przyszła najwyższa pora na pochwalenie się jego wynikami. Kolejnym elementem raportu jest przedstawienie zebranych danych oraz ich przeanalizowanie. Następnie udzielisz odpowiedzi na pytania badawcze.

Przedstawienie wyników

Przedstawienie danych polega na pokazaniu wszystkich informacji, które zebrałeś podczas obserwacji lub eksperymentu (i ewentualnie również badania dodatkowego). Na tym etapie powinieneś skupić się na jak najbardziej wiernym i zrozumiałym przedstawieniu informacji, które zebrałeś w trakcie badania.

Możesz przy okazji w łatwy sposób uatrakcyjnić tekst opatrując go schematami, tabelami, zdjęciami i innymi materiałami graficznymi. Dane przedstawione w taki sposób będą znacznie bardziej przystępne i zrozumiałe. Nie znaczy to jednak, że na każdej stronie raportu powinien znaleźć się jakiś wykres albo zdjęcie. Każdy fragment raportu z badania, w tym materiały graficzne, powinny pomagać w odpowiedzi na pytania badawcze i zaproponowaniu sposobu rozwiązania problemu. Błędem jest wstawienie kilkunastu zdjęć z badania (albo zdjęć pozowanych) i niepokazanie, czemu to służy.

Prawidłowe wykorzystanie materiałów graficznych polega na tym, żeby były uzupełnieniem tekstu: pokazanie opisywanych przykładów na zdjęciu, uporządkowanie analizowanych argumentów w tabeli, narysowaniu omówionej drogi na mapie, przedstawienie odkrytego mechanizmu problemu na schemacie itp. Wplecenie do treści raportu wybranych zdjęć/nagrań/notatek oraz skomentowanie ich pozwoli czytelnikowi lepiej zrozumieć, co masz na myśli i z czego wynikają twoje wnioski.

Zwróć uwagę na to, żeby odnosić się w tekście do każdego wstawionego elementu, tzn. aby wiadomo było czego dotyczy umieszczona przez ciebie tabelka, wykres albo fotografia.

Analiza wyników badania

Kiedy pokażesz co udało ci się zebrać, możesz przejść do analizy zebranych wyników, czyli do wyciągnięcia wniosków. Dzięki temu w poprawny sposób będziesz mógł zrealizować cel tego badania, ponieważ zarówno odpowiedzi na pytania badawcze, jak i propozycje rozwiązania problemu powinny wynikać z tego, czego dowiedziałeś się przeprowadzając badanie.

Czym jest wnioskowanie?

Można w uproszczeniu powiedzieć, że wnioskowanie to różne sposoby na porządkowanie i szukanie związków wśród zdobytych informacji. Zapoznaj się z poniższym fragmentem „Przepis na diagnozę, czyli poznaj młodych i środowisko lokalne” autorstwa A. Daszkowskiej-Kamińskiej, A. Gołdys, M. Makowskiej, A. Urbanik (Warszawa 2013), który wyjaśnia na czym polega wnioskowanie.

Czym jest wnioskowanie

Dzięki wykonanej ciężkiej pracy, macie dużo materiału. Co z nim teraz zrobić? Trzeba wyciągnąć wnioski.

Nie ma jednej metody, jak to zrobić, bo każdy z nas myśli trochę inaczej. Można w uproszczeniu powiedzieć, że wnioskowanie to różne sposoby na porządkowanie i syntetyzowanie wiedzy.

*w części o sposobach budowania narzędzi radziłyśmy, by nie używać pytania "dlaczego?" – to bardzo blokujące dla rozmówców. na poziomie analizy, czytając, oglądając i porządkując zebrany materiał, mamy już prawo do tego pytania. Pamiętajmy jednak, że odpowiedź na nie jest naszym zadaniem, a nie naszych badanych!

Wytrwałe dopytywanie o przyczyny było przez nas opisywane jako jedna z kluczowych zasad w diagnozowaniu – zasada dociekliwości, której realizację można opisać jako:

  • Szukanie powiązań i relacji, np. dzieci z miejscowości X boją się szkoły (widać to na ich rysunkach i nieśmiało dają znać w wywiadach), jednocześnie te same dzieci nie uczestniczą w zajęciach pozaszkolnych ani pozalekcyjnych.
  • Porządkowanie zdarzeń, np. odkąd urząd miasta wynajmuje ulice w śródmieściu głównie bankom, mieszkańcy mniej spacerują.
  • Szukanie przyczyn i odpowiedzi "dlaczego?", np. młodsi mieszkańcy mają dużo znajomych, więc mają okazję grać w gry zespołowe, natomiast starsi uprawiają głównie sporty indywidualne.
  • Kwestionowanie stereotypów, popularnych stwierdzeń, szczególnie takich, których nikt nie uzasadnia, a przedstawia je jako obowiązujące, np. wspomniany już na początku poradnika podział na młodzież aktywną i nieaktywną lub opinia, że młodzi są roszczeniowi i nieżyczliwi wobec oferty lokalnych instytucji.
  • Przyglądanie się problemom w trakcie realizacji badania i traktowanie ich również jako źródeł informacji. np. niechęć rodziców do brania udziału w badaniu może świadczyć nie tyle o niechęci do diagnozy, co raczej o ich niewiedzy (to by się zgadzało z pochodzącą z innej części wiedzą o małym zaangażowaniu rodziców).

Źródło: A. Daszkowska-Kamińska, A. Gołdys, M. Makowska, A. Urbanik, Przepis na diagnozę, czyli poznaj młodych i środowisko lokalne, Warszawa 2013, s. 81-82.

Analiza danych poprzez zestawianie naszych i cudzych wyników

Podczas analizy zebranych przez ciebie danych masz prawo zestawić je z danymi zebranymi przez innych. Będzie to potrzebne w przypadku szukania zależności np. między od liczbą nieodrobionych prac domowych (którą zobserwujesz) a oceną z danego przedmiotu na koniec semestru (którą będziesz musiał spisać z dziennika). Więcej informacji o tym znajdziesz w kroku nr 4 (część "Dane zebrane przez innych").

Odpowiedzi na pytania badawcze

Kiedy już przeanalizujesz wyniki swojego badania, powinieneś udzielić odpowiedzi na pytania badawcze. Najważniejsze, co musisz mieć na uwadze odpowiadając na pytania, jest pokazanie, że odpowiedzi wynikają wyłącznie z danych, które udało ci się zebrać oraz z wyników analizy tych danych. Odpowiedzenie na pytania badawcze powinno więc być swojego rodzaju podsumowaniem analizy wyników badania (a nie np. zbiorem twoich opinii czy przypuszczeń).

Jeśli przeprowadzałeś także badanie dodatkowe pamiętaj, że odpowiedzi na główne pytania badawcze muszą wynikać wyłącznie z wiedzy zdobytej dzięki badaniu podstawowemu (obserwacja lub eksperyment). Informacje uzyskane z badania dodatkowego mogą dawać odpowiedź tylko na pytania badawcze dotyczące badania dodatkowego.

Co powinno znaleźć się w raporcie?

  1. Przedstaw dane, które zebrałeś. Zachęcamy ciebie do zrobienia tego w tabelce czy na wykresach. Możesz też wykorzystać efekty dokumentacji (np. zdjęcia, skan karty obserwacji itd.).
  2. Przeanalizuj wyniki i wyciągnij z nich wnioski.
  3. Odpowiedz wprost na pytania badawcze.
    • Pamiętaj, że odpowiedzi mają opierać się wyłącznie na danych, które zebrałeś w badaniu (a nie np. twoich domysłach).

Jeśli przeprowadziłeś badanie dodatkowe lub więcej niż jedno badanie podstawowe - powtórz te czynności także w stosunku do pozostałych badań.

Przykłady realizacji kroku 6 w raporcie

Zastanawiasz się, jak zapisać ten krok w raporcie? Poniżej znajdziesz przykłady. Uwaga: czytając dany przykład, koniecznie zapoznaj się z komentarzem umieszczonym pod nim. Dzięki temu będziesz wiedział, jakich błędów uniknąć.

Przykład 1

Przykład 2

Przykład 3