KROK 6. Prezentacja i analiza wyników oraz odpowiedź na pytania badawcze

Przedstawienie wyników badania

Pytanie 1. Czy i jak obowiązek noszenia mundurków szkolnych ma wpływ na zachowanie uczniów mojej klasy?

Podczas przeprowadzania badania badacz obserwował uczniów swojej klasy i wsłuchiwał się w ich rozmowy w kontekście do obowiązku noszenia mundurków. Najczęściej pojawiające się zwroty w stosunku do mundurków to:

12 razy -"Komu to potrzebne"

8 razy- "Tylko przeszkadzają"

4 razy - "Przez te mundurki będę miał/miała obniżoną ocenę z zachowania"

Rzadko pojawiały się także bardziej drastyczne zwroty:

- "Ja to bym je spalił najlepiej"

- "Czuje się w nim jak jakaś szmata"

Badacz napotkał także pozytywne i neutralne reakcję uczniów (głównie dziewczyn), jednak było ich znacznie mniej:

-"Pomagają odróżnić ucznia od innych ludzi"

-"Dzięki nim jest przynajmniej jakaś dyscyplina"

Uczniowie (częściej chłopcy) pokazywali swoją frustrację i niezadowolenie z powodu obowiązku noszenia mundurków. Często używali wulgaryzmów. Zdarzały się także napady agresji oraz brak okazywania szacunku dla odpowiednich osób (nauczyciele, kucharki). Wskazuje to, że mundurki mają negatywny wpływ na uczniów. Warto dodać, że mundurki mają większy wpływ na chłopców niż na dziewczyny.

 

Pytanie 2. Czy "mądrzejsi" uczniowie częściej zakładają mundurki?

Dzień	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	Średnia
Uczniowie
Ze średnią poniżej 4.0	3	2	3	3	3	3	1	Około    2,5
Ze średnią powyżej 4.0	2	3	4	3	3	2	2	Około 2,5

Ta tabela przedstawia to, ilu uczniów z danej grupy miało na sobie mundurek w ten sam dzień. Jak widać różnicę są niewielkie tzn. Uczniów, którzy uczą się lepiej i nie zakładają mundurków jest tyle samo ile jest uczniów uczących się gorzej i niezakładających mundurków.

Pytanie 3. Jaka część mojej klasy regularnie i z własnej woli zakłada mundurki?

Aby lepiej zobrazować wyniki badania przygotowałem tabelę:

Nr \ Dzień	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.
1.	+	+	+	+	+	-	+
2.	-	-	+	-	+	+	+
3.	+	+	-	-	+	+	+
4.	+	+	+	+	-	+	+
5.	+	+	+	+	+	+	+
6.	+	+	+	+	+	+	+
7.	+	+	+	+	+	+	+
8.	+	+	-	+	+	+	-
9.	+	+	+	+	+	+	+
10.	+	-	+	-	-	+	+
11.	+	+	+	-	+	+	+
12	+	+	+	+	+	+	+
13.	+	+	+	+	+	-	+
14.	+	+	+	+	+	+	+
15.	-	+	-	-	-	+	-
16.	-	-	+	+	+	+	+
17.	+	+	+	+	+	+	+
18.	-	+	-	+	-	-	+
19.	+	+	+	+	+	+	+
20.	+	+	-	+	-	+	+
21.	+	+	+	+	+	+	+
22.	-	-	-	-	-	-	-
23.	+	-	-	+	+	-	+
24.	+	+	+	+	+	+	+

Legenda:

 + - osoba miała na sobie mundurek tego dnia

 - - osoba nie miała na sobie mundurka tego dnia  

Tylko około 60% (14) uczniów w klasie 3b regularnie i z własnej woli zakłada mundurki.

Analiza wyników badania

Większość uczniów ma złe zdanie o mundurkach. Obowiązek noszenia mundurków wpływa negatywnie na ich funkcjonowanie i zachowanie, co oznacza, że ma również wpływ na kontakty międzyludzkie na linii uczeń-uczeń oraz uczeń-nauczyciel. Kontakty te ulegają pogorszeniu. Niektórzy uczniowie twierdzą, że żadna siła nie zmusi ich do noszenia mundurków, bo nie ma żadnych realnych powodów, aby je zakładać. Młodzież buntuje się choćby, dlatego, że jest to pomysł narzucony odgórnie, nie był on konsultowany z uczniami. „Mundurek nie jest panaceum na szkolne bolączki. Rewitalizacja polskiego szkolnictwa to wprowadzanie nowoczesnych metod dydaktycznych, zachęcanie uczniów i nauczycieli do kreatywności, do jasnego i otwartego wyrażania swoich poglądów, do akceptowania krytyki. Krótko mówiąc szkoła powinna uczyć umiejętności przydatnych na rynku pracy, a nie takich, które przydawały się w gospodarce nakazowo-rozdzielczej, czyli uniformizacji, posłuszeństwa, podporządkowania się i ślepego uznania dla władz” (Aleksandra Zbońkowska „Mundurki szkolne” http://miastodzieci.pl/dla_rodzicow/70:/209:mundurki-szkolne 20.12.2014)

Oceny, które zdobywa uczeń nie mają żadnego wpływu na to czy uczeń ten nosi mundurek regularnie i dobrowolnie go zakłada. Źródłem problemu nie są, więc złe oceny, czasami uczeń mający bardzo złe wyniki w nauce odnosi się pozytywnie w stosunku do mundurków. Źródłem problemu jest jednak odgórne negatywne nastawienie uczniów do mundurków. Przez taki odgórny pesymizm sytuacja ulega tylko pogorszeniu. Uczniowie nie chcą ubierać się tak samo jak rówieśnicy, chcą być jedyni w swoim rodzaju. Wielu uczniów twierdzi, że zatracają się w sobie, nie widzą sensu w codziennym ubieraniu tego samego ubioru po to, aby być tylko szarym pionkiem. W mojej klasie wielu uczniów nie ubiera mundurka, na co dzień. Wiąże się to z negatywnymi ocenami z zachowania, ale jak widać uczniowie gotowi są poświecić dobrą ocenę z zachowania w zamian za uczucie względnej „wolności”.  Należy jednak pamiętać, że jest to młodzież. W tym wieku bardzo trudno jest zapanować nad młodym człowiekiem. Jest to jedna z przyczyn negatywnego wpływu mundurków na gimnazjalistów. Młody człowiek nie lubi, gdy coś jest mu narzucane i bardzo ciężko przychodzi mu podporządkować się innej osobie.

Odpowiedzi na pytania badawcze

Ad. 1. Obowiązek noszenia mundurków ma wpływ na uczniów mojej klasy, jest on głównie negatywny.

Ad. 2. Między ocenami danej osoby a tym czy ta osoba zakłada mundurek częściej niż inni nie ma żadnego związku.

Ad. 3. Około 60% uczniów mojej klasy regularnie i z własnej woli zakłada mundurki.e.

PRZEDSTAWIENIE I ANALIZA WYNIKÓW PROJEKTU

W moim projekcie zająłem się problemem stresu szkolnego wśród uczniów gimnazjum na przykładzie klasy 3B w Gimnazjum nr 9 z Klasami Sportowi w Tarnowie. Moim celem było zbadanie, jakie czynniki, zachowania innych osób i sytuacje najbardziej stresują uczniów w szkole oraz w jaki sposób uczniowie niwelują odczuwany stres. Wszystkie zebrane informacje i dane uzyskałem w oparciu o obserwację. Była ona moim podstawowym narzędziem badawczym, a uzupełniłem ją ankietą, aby uzyskać bardziej wyczerpujące informacje i dane.

1. Przedstawienie zebranych danych z obserwacji sytuacji stresujących okresie od 01.12 do 19.12.2014.

Tabela nr 1. Reakcje uczniów na sytuację stresującą – niezapowiedziana kartkówka z wos-u w dniu 03.12.14

Reakcje uczniów	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
Reakcje sprzeciwu	4	8	12
Reakcje obojętności	12	5	17

Jak widać z tabeli przeważają w większości reakcje obojętności na sytuację. Jeżeli chodzi o podział na płeć, to dziewczęta w większej liczbie przyjęły postawę obojętności. Można wnioskować, że postawa ta wynikała z tego, że nie czuli stresu. W tym dniu nie mieliśmy zaplanowanego żadnego sprawdzianu, co pozwala mi sądzić, że większość uczniów przygotowała się na lekcję wos-u. Zatem nie odczuwali napięcia. Ale dla sporej grupy-12 osób, które w pewien sposób protestowały (głównie słownie), niezapowiedziana wcześniej kartkówka była niemiłym zaskoczeniem, które wiązało się z odczuciem stresu i dyskomfortu.

W czasie obserwacji zauważyłem wiele reakcji i zachowań wskazujących na to, że jest to sytuacja niekomfortowa, stresująca.  Do tych zachowań i reakcji należą:

- obgryzanie paznokci

- nerwowe kartkowanie zeszytu

- dopytywanie kolegów

- obgryzanie długopisu

-komentarze słowne wyrażające sprzeciw

-nadmierna gestykulacja rękami

- trzymanie się za brzuch

 Tabela nr 2. Reakcje uczniów na sytuację stresującą – nagłe zasłabnięcie kolegi na lekcjiedukacji dla bezpieczeństwaw dniu 04.12.14.

Reakcje uczniów	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
Strach, przerażenie	4	0	4
Obojętność	3	2	5
Pomoc	5	5	10
Śmiech	1	2	3
Ciekawość	3	4	7

Jak widać z tabeli moi koledzy i koleżanki zareagowali w różny sposób: obok reakcji obojętności, strachu, ciekawości i śmiechu zaobserwowałem prawidłową reakcję, postawę w tej sytuacji tj. chęć pomocy koledze. Niestety ponad połowa uczniów z mojej klasy nie przejęła się sytuacją, a 4 osoby zareagowały strachem.  Wskazuje to na to, że bały się tej sytuacji i ich strach, stres uniemożliwił im oczekiwane działanie.

Również w czasie obserwacji tego zdarzenia zauważyłem zachowania i reakcje wskazujące na to, że jest to sytuacja stresująca, na przykład były to:

- przestraszenie się i przerażenie - reakcja krzykiem     

- przejęcie się sytuacją, komentarze typu: „Co mu się stało?”

- zaskoczenie sytuacją, dezorientacja, bezradność, bierność    

Obserwacja klasy w czasie wybranych zajęć lekcyjnych (j.angielski, chemia, fizyka, j.niemiecki)  

Obserwowałem również zachowania moich rówieśników w czasie przerw przed lekcjami i w trakcie zajęć z wybranych przedmiotów (j.angielski, chemia, j.niemiecki, fizyka). Te przedmioty wywołują najwięcej napięć i uczucie stresu, które objawiają się w następujący sposób: obgryzanie paznokci, złe samopoczucie (bóle brzucha i głowy), uczucie strachu i lęku, niepewność, nerwowe kartkowanie książek i zeszytów, szybkie powtarzanie materiału, nadmierna ruchliwość i gestykulacja, dopytywanie kolegów, wizyty u higienistki, uczucie mętliku i pustki w głowie, trzęsące się ręce, dokuczacie innym, dreszcze, pocenie się, napięcie, poczucie dyskomfortu, niemożliwość skupienia się, uczucie gorąca, „gadanie” bez sensu, brak skupienia, trudności z oddychaniem, częste wizyty w toalecie, ucieczki z lekcji, szybkie bicie serca i inne.

Muszę zaznaczyć, że szczególnie przed językiem angielskim zauważałem znaczną nerwowość u moich rówieśników a napięcie wzrastało po wejściu do klasy. Zazwyczaj czekało nas odpytywanie z ostatnich kilku tematów. Nadmienię, że oprócz gramatyki, musieliśmy przyswoić sobie mnóstwo słownictwa, w tym niełatwych idiomów oraz przygotować kilka prac pisemnych. Zauważyłem, że tego dnia, kiedy prowadziłem obserwację, dziewczyny, które zazwyczaj pracują systematycznie, odczuwały lęk przed wezwaniem do odpowiedzi. Nawet kolega aspirujący do oceny celującej, miał nietęgą minę. Najwyraźniej nie kłamał, kiedy mówił na przerwie, że zabrakło mu czasu na solidne przygotowanie się do zajęć. Cóż, w tym dniu czekał nas jeszcze sprawdzian z chemii. Sądzę, że czynnikiem powodującym stres na języku angielskim była niemożność sprostania wymaganiom stawianym przez nauczyciela oraz nadmiar materiału zadanego przez nauczyciela. Kolega ma świetną pamięć, osiąga najlepsze wyniki z tego języka, ale opanowanie materiału w stopniu, który pozwoliłby mu poczuć się swobodnie na lekcji, stało się niemożliwe. Mieliśmy tylko jeden dzień na opanowanie słówek. Sporo czasu kolega musiał poświęcić na naukę chemii. Zdaję sobie sprawę z tego, że co najmniej ¼ klasy była mocno zdenerwowana, jednakże stały też za tym lenistwo, brak systematyczności w nauce słówek, a także nieumiejętne organizowanie czasu pracy. Zgadzam się ze stanowiskiem Teda Johnsa, który twierdzi, że „ niewłaściwe zarządzanie czasem niekoniecznie musi być przyczyną stresu, natomiast jest ono jego nieuchronną konsekwencją”.

Z powyższej obserwacji wynika, że czynnikami stresu są zarówno nadmiar obowiązków, jak i nieumiejętne wykorzystanie czasu na naukę. Warto zauważyć, iż czasem zachowanie nauczycieli, traktujących swój przedmiot, jako najważniejszy, potęguje tę niekomfortową dla uczniów mojej klasy sytuację. Reasumując, musimy pogodzić się z tym, że stres jest stałym elementem naszego życia. Dobrze jest, gdy mobilizuje nas do pracy, jeszcze większego wysiłku i rozwoju. Uczniowie mojej klasy powinni lepiej planować pracę, efektywniej zarządzać czasem, pracować na miarę swoich możliwości. Wiem, że nie unikną stresu związanego ze szkołą, ale mogą go ograniczyć. Śmiech, poczucie bezradności, niepokój, niepewność, strach, irytacja, rozdrażnienie- takie postawy i objawy stresu zauważyłem, prowadząc obserwacje.

Wyniki badania dodatkowego

Obserwacja moich rówieśników w zakresie sposobów niwelowania stresu dała następujące wyniki. Do najczęstszych zaobserwowanych przeze mnie sposobów należą: słuchanie muzyki w czasie przerw, gra na telefonie, rozmowy z innymi osobami, śmianie się – rozweselanie się nawzajem, jedzenie, wychodzenie na zewnątrz budynku, spotkania po szkole, wygłupianie się, błaznowanie.

Dane i informacje uzyskane za pomocą badania dodatkowego – ankiety.

Dnia 05.12.2014 przeprowadziłem ankietę w mojej klasie i na zadane pytanie: „ Co stresuje Cię w szkole najbardziej?’ otrzymałem następujące odpowiedzi, które przedstawiłem w formie tabeli.

Tabela Nr 3.Czynniki stresujące grupę badawczą.

Czynniki stresujące	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
Sprawdziany	10	10	20
Odpowiedzi ustne	7	7	14
Nauczyciele	5	5	10
Inni uczniowie	2	0	2
Ocenianie	6	4	10
Długie lekcje	4	5	9
Niektóre przedmioty: J.Angielski Chemia Fizyka J.Niemiecki	8	5	13

Jak widać z tabeli badanych najbardziej stresuje: sprawdzanie wiadomości w formie sprawdzianów i odpowiedzi ustnych przy tablicy, samo ocenianie ich wiedzy i umiejętności przez nauczycieli. Również sami nauczyciele, ich postawy i zachowania stanowią dla wielu badanych ważny czynnik stresogenny. Spora grupa uczniów podała konkretne przedmioty, które ich stresują i wywołują napięcie, są to: j.angielski, chemia, fizyka, j.niemiecki. Przedmioty te, ja również uwzględniłem, jako stresujące w mojej obserwacji. Badaną grupę zachowania innych kolegów i koleżanek stresują w bardzo niewielkim stopniu.

Z kolei na pytanie: „Co robisz, aby zmniejszyć stres?” uzyskałem odpowiedzi, które przedstawia tabela.

Tabela nr 4. Sposoby niwelowania stresu podawane przez grupę badawczą.

Sposoby niwelowania stresu	Dziewczęta	Chłopcy	Razem
Korzystanie z komputera (Facebook, granie, i inne)	16	13	29
Słuchanie muzyki	9	8	17
Rozmowa z innymi	8	3	11
Oglądanie TV	6	5	11
Uprawianie sportu	2	7	9
Czytanie książek	3	2	5
Nauka	2	1	3

Jak pokazują dane z tabeli do najbardziej popularnych sposobów niwelowania stresu należą: korzystanie z komputera, słuchanie muzyki, rozmowa z innymi, oglądanie TV. Zarówno u chłopców jak i u dziewcząt korzystanie z komputera i słuchanie muzyki, należy do 2 głównych sposobów zmniejszania stresu, natomiast, co do 3 sposobu u dziewcząt jest to: rozmowa z innymi, a u chłopców: uprawianie sportu.

Odpowiedzi na pytania badawcze:

Odpowiadając na pierwsze pytanie badawcze stwierdzam, że najbardziej stresującymi czynnikami w badanej przeze mnie grupie są: sprawdziany, odpowiedzi ustne, ocenianie przez nauczycieli, presja i niemożność sprostania wymaganiom nauczycieli, nadmiar materiału do opanowania, postawa nauczycieli traktujących swój przedmiot, jako najważniejszy, niektóre przedmioty ( chemia, j.angielski, fizyka, j.niemiecki) oraz zachowania niektórych uczniów.

Z kolei odpowiadając na drugie pytanie badawcze, stwierdzam, że badani najczęściej zmniejszają stres poprzez następujące działania: słuchanie muzyki w czasie przerw, gra na telefonie, rozmowy z innymi osobami, śmianie się – rozweselanie się nawzajem, jedzenie, wychodzenie na zewnątrz budynku, spotkania po szkole, wygłupianie się, błaznowanie. Dodatkowo w ankiecie podano: grę na komputerze, uprawianie sportu, oglądanie TV oraz czytanie książek.

Wyniki badania

Obserwując odrabianie zadań przez uczniów w szkole zauważyłem, że istnieją kryteria według których można wyróżnić osoby odrabiające zadania. Tymi kryteriami są : zachowanie ucznia (ustalałem je na podstawie ocen z zachowania wystawianych przez wychowawcę na końcu każdego tygodnia), płeć. Zbadałem również czy uczniowie robią zadania bezpośrednio przed lekcjami z których mają zadanie czy też niezależnie od czasu rozpoczęcia się lekcji. Przyjrzałem się też czy uczniowie spisują zadania od koleżanek lub kolegów czy też zadania robią sami.  Jest to badanie z pięciu dni, od poniedziałku do piątku. Poniżej przedstawiam wyniki badań:

Kategoria	Liczba  przypadków w tygodniu odrabiania zadań w szkole
Dziewczyny	6
Chłopcy	31
	Liczba przypadków dziewczyn	Liczba przypadków chłopców	Suma
Uczniowie „wzorowi”	0	2	2
Uczniowie z zachowaniem dobrym i niżej	6	29	35
Odrabianie zadań samodzielnie	4	1	5
Spisywanie zadań od kolegów i koleżanek	2	30	32
Odrabianie zadań bezpośrednio przed lekcją na którą było zadanie	3	23	26
Odrabianie zadań niezależnie od czasu rozpoczęcia się lekcji	3	8	11

Tabela przedstawia liczbę przypadków odrabiania zadań przez uczniów Gimnazjum im. Piotra Michałowskiego z oddziałem dwujęzycznym TSSP przez pięć dni. Z tabeli można wywnioskować, że samych przypadków odrabiania zadań domowych w szkole w ciągu tygodnia jest 37, bo każde dwie kategorie ze sobą powiązane(chłopcy-dziewczyny, zachowanie dobre i niżej-uczeń wzorowy itd.) obejmuje całą grupę ludzi robiących zadania (a dokładniej przypadków).

Jak widać podzieliłem kategorie na dziewczyny i chłopców, bo stwierdziłem, że jest to najciekawszy i najbardziej zróżnicowany czynnik. Patrząc na raport można zauważyć na pierwszy rzut oka dużą różnicę między chłopcami i dziewczynami. Chłopcy jak widać są miażdżącą większością.  Jest to oczywiście bardzo ogólne stwierdzenie, lecz jest podstawą mojego badania i pokazuje, że istnieją kryteria i wyraźne podziały osób robiących zadania na przerwach i przed lekcjami.

Idąc dalej, widzimy, że żadna z dziewczyn z zachowaniem wzorowym (pojęcie wyjaśniłem w rubryce „wyjaśnianie pytań badawczych”) nie odrabia zadań w szkole, za to jedynie występują dwa przypadki odrabiania zadań przez chłopców. Czyli uczniowie postrzegani jako wzorowi, bardzo rzadko odrabiają zadania w szkole i są to sami chłopcy. Pokazuje to że zachowanie jest adekwatne do stosunku uczniów do zadań domowych.

Jak widzimy o wiele więcej uczniów odpisuje zadania od koleżanek i kolegów niż odrabia zadania samodzielnie (oczywiście cały czas mowa jest o szkole). Aż 32 na 37 przypadków jest spisywaniem zadań.  Jedynie 5 przypadków to robienie ich samodzielnie. Zauważalna jest tu również duża różnica pomiędzy płciami. Procentowo i o dziwo (mimo małej liczby przypadków dziewczyn) liczbowo dziewczyny częściej odrabiają zadania samodzielnie niż chłopcy. Jest tylko jeden przypadek chłopca odrabiającego zadania samodzielnie i aż 4 przypadki dziewczyn odrabiających je samodzielnie. Możemy zobaczyć dzięki temu, że chłopcy wolą znacznie spisać zadanie niż zrobić je samodzielnie natomiast dziewczyny odwrotnie.

Następnym aspektem jest robienie zadań bezpośrednio przed lekcją, z której uczniowie mają zadanie. Z danych wynika, że jest prawie dwa razy więcej przypadków robienia zadań bezpośrednio przed lekcją, z której jest zadanie niż niezależnie od czasu rozpoczęcia się lekcji. Widzimy, że tutaj różnica procentowa  między płciami jest mniejsza aniżeli w poprzednich kategoriach. Mimo to chłopcy, procentowo przeważają nad dziewczynami w robieniu zadań bezpośrednio przed lekcją, z której mają zadania. U dziewczyn 3 na 6 przypadków to odrabianie zadań bezpośrednio przed lekcją, jak i 3 na 6 przypadków odrabiania zadań niezależnie od godziny rozpoczęcia się lekcji. Chłopcy natomiast 8 na 31 przypadków odrabiają zadania samodzielnie, a 23 na 36 przypadków to odrabianie zadań bezpośrednio przed lekcją. Pokazuje to, że większość osób odrabiających zadanie robi je bezpośrednio przed lekcją, z której jest zadanie.

Przytoczyłem takie kategorie, bo według mnie poruszają kilka problemów, nie mówiąc oczywiście o naruszaniu „etyki uczniowskiej” jakkolwiek by tego nie nazwać.