KROK 2. Pytania badawcze i opis kluczowych pojęć

05 Listopada 2016 Autor: Kamil Grabowski

KROK 2. Pytania badawcze i opis kluczowych pojęć

Przykład 1

Rozpowszechnianie się niezdrowego stylu życia wśród młodzieży z mojego gimnazjum, Oliwia Król, Gimnazjum im. Polskich Noblistów w Kiszkowie

Pytania badawcze: 
  1. W jaki sposób uczniowie z mojego gimnazjum łamią zasady piramidy zdrowia?
  2. Czy wiedza nt. zdrowego stylu życia może wpłynąć pozytywnie na dietę uczniów z mojego gimnazjum?
Wyjaśnienie pojęć z pytań badawczych:

Przez „łamanie zasad piramidy zdrowia” w pierwszym pytaniu mam na myśli działanie wbrew podstawom zdrowego żywienia zobrazowanym w piramidzie zdrowia (podstawa piramidy to płyny, a przede wszystkim woda; następnie warzywa i owoce; produkty zbożowe, ziemniaki i rośliny strączkowe; mleko i przetwory mleczne, ryby, jaja oraz mięso; oleje, tłuszcze i orzechy; na samym końcu słodycze i napoje słodzone).

„Zdrowy styl życia” to zdrowe odżywianie się, uprawianie jakiegoś sportu i ogólna aktywność fizyczna, w przeciwieństwie do częstego jedzenia chipsów i słodyczy, częstego przesiadywania przed komputerem, itp. W drugim pytaniu mam na myśli to, czy jeśli uczniowie będę wiedzieć na czym polega zdrowy styl życia i jak to osiągnąć, to czy to zmieni sposób w jaki żyją.

Pytania badawcze

Postawiono dwa pytania badawcze, zatem odpowiedzią liczbę. Oba są ograniczone lokalnie (do szkoły autorki) oraz wskazują, kogo dotyczy badanie (uczniów gimnazjum autorki). 
Pierwsze pytanie dotyczy opisu problemu poprzez wskazanie przykładów zachowań uczniów. Pytanie to wskazuje, co trzeba obserwować: każde zachowanie sprzeczne z zasadą zdrowego żywienia. Tym samym jest to poprawnie sformułowane pytanie.
Drugie pytanie to pytanie dotyczące czynników wpływających na problem. Wskazano jasno wpływ czego i na co będzie badany. Jest to poprawnie sformułowane pytanie.

Pytania spełniają zatem wymagane kryteria.

Wyjaśnienie pojęć

Autorka opisała co ma na myśli przez tak postawione pytania badawcze, tłumaczy także jakie konkretne znaczenie mają ważne sformułowania: „łamanie zasad piramidy zdrowia” i „zdrowy styl życia”. Na szczególną uwagę zasługuje ostatnie zdanie („W drugim pytaniu mam na myśli…”) – dzięki temu autorka nie tylko ogranicza się do wyjaśnienia pojedynczych pojęć, lecz także całość jej pytania. Zachęcamy ciebie do właśnie takiego wyjaśnienia pojęć – najpierw na poziomie pojedynczych pojęć, a potem całości pytania. Ta część jest również zgodna z kryteriami oceny dot. sformułowania pytań oraz wyjaśnienia ich znaczenia.

Jednocześnie, aby zwiększyć swoje szanse na pozytywną ocenę w kryterium "Jakość raportu z badania", warto:

  • w pytaniu pierwszym: sprecyzować, czym są zasady piramidy żywienia (wymienienie produktów spożywczych nie wyjaśnia, o jakie zasady chodzi - np. jak często trzeba jeść te produkty)
  • w pytaniu drugim: sprecyzować, że nie chodzi o sposób życia, tylko sposób odżywiania się (np. co uczniowie jedzą, a czego nie).

Takie uzupełniony opis byłoby poprawny, zrozumiały i szczegółowy.

Przykład 2

Niebezpieczna przeprawa, czyli problem ryzykownych zachowań kierujących i pieszych na ruchliwym przejściu przy skrzyżowaniu obok gimnazjum w Wysokiem Mazowieckiem, Ewelina Tryniszewska, Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Wysokiem Mazowieckiem

 

Pytania badawcze: 
  1. Jakie czynniki i zachowania kierujących i pieszych przyczyniają się do tego, że przejście dla pieszych przy moim gimnazjum jest niebezpieczne ?
  2. W jaki sposób przejeżdżający przez skrzyżowanie obok mojej szkoły reagują na czekających na przejście pieszych ?

Wyjaśnienie pojęć z pytań badawczych:

W pierwszym pytaniu przez czynniki i zachowania rozumiem np. przebieganie przez przejście dla pieszych, nierozglądanie się przed wejściem na pasy, przekraczanie dozwolonej prędkości, rozmawianie przez telefon komórkowy. Mówiąc, że przejście jest niebezpieczne mam na myśli, że pieszy obawiają się przejścia przez ulicę, robią to niepewnie, zdarzają się niebezpieczne sytuacje, np. samochód z piskiem hamuje przed przejściem. W drugim pytaniu chodzi mi o to, czy kierowcy zwalniają i zatrzymują się przed przejściem czy może przyspieszają.

Pytania badawcze

Postawiono dwa pytania badawcze, ograniczono je lokalnie (skrzyżowane przy szkole autorki).
Pierwsze pytanie dotyczy przyczyn problemu, tj. wysokiego poziomu niebezpieczeństwa na badanym skrzyżowaniu. Natomiast drugie pytanie dotyczy opisania problemu: jak zachowują się kierujących w określonej sytuacji. Oba pytania precyzują również, kogo dotyczą. Tak sformułowane pytania badawcze spełniają kryteria.

Wyjaśnienie pojęć

Autorka wyjaśnia również co konkretnie ma na myśli przez tak postawione pytania badawcze, spełnia więc kryteria dotyczące wyjaśnienia pojęć z pytań badawczych. Na szczególną uwagę zasługuje sposób wyjaśnienia pojęć z pytań badawczych – autorka wyjaśnia pojęcia poprzez podawanie przykładów, unikając tym samym pisania nieprzydatnych definicji. To pomysł warty naśladowania.

Przykład 3

Zanik aktywności fizycznej i problem zwolnień z zajęć wychowania fizycznego wśród uczniów miasta Konina, Jakub Telman, Gimnazjum nr 5 im. Jana Kochanowskiego w Koninie

Pytania badawcze: 
  1. Jak wygląda problem związany z zanikiem aktywności fizycznej i zwolnieniami z zajęć sportowych wśród konińskich uczniów?
  2. Czy liczba zwolnień i stopień braku aktywności fizycznej wśród uczniów miasta Konina zależy od płci i wieku?
  3. Co sprawia, że wśród konińskich uczniów obserwuje się zanik aktywności sportowej?

Wyjaśnienie pojęć z pytań badawczych:

Przez aktywność fizyczną mam na myśli przede wszystkim aktywność na lekcjach wychowania fizycznego, ale też chodzenie na dodatkowe zajęcia sportowe. Problem z tym związany, czyli niećwiczenie na WF-ie czy brak innych dodatkowych aktywności.
Stopień aktywności podzieliłem na: brak aktywności (częste niećwiczenie na lekcjach WF, a jeśli już uczeń ma strój to niechętnie wykonuje ćwiczenia), niewielka aktywność (kiedy uczeń niechętnie ćwiczy na lekcjach WF, zdarza mu się nie przynosić stroju), średnia aktywność (kiedy uczeń zazwyczaj ma strój, ćwiczy na lekcjach, jednak niespecjalnie się stara), duża aktywność (uczeń zawsze ma strój i przykłada się do ćwiczeń).

Pytania badawcze

Postawiono co najmniej dwa pytania badawcze, wszystkie ograniczono lokalnie (miasto Konin) i w każdym określono, kogo dotyczą pytania (konińskich uczniów).
Pierwsze pytanie dotyczy opisu problemu. Tu trafiamy na kłopot: opisanie całości problemu to bardzo złożone zadanie, niemożliwe do zbadania jednym pytaniem. W projekcie konkursowym należałoby określić, jaką konkretną część problemu chcemy opisać/zbadać, np. częstotliwość zwolnień z lekcji WF czy też przyczyny zwolnień. Warto pamiętać, że postawione pytania badawcze powinny wskazywać na to, co konkretnie chcemy zbadać – pytanie pierwsze tego nie precyzuje (nie wiadomo, co autor chce zbadać zadając pytanie „jak wygląda problem…?”).
Drugie pytanie dotyczy czynników wpływających na problem. Jasno wskazano, jaka zależność będzie badana. Takie pytanie jest w pełni poprawne.
Trzecie pytanie to pytanie o przyczyny problemu. Konkretnie wskazano, że chodzi o przyczyny zaniku aktywności sportowej. Takie pytanie również jest w pełni poprawne

Ponadto warto podkreślić, że każde pytanie dotyczy innego aspektu problemu (opis, czynniki wpływające, przyczyny) – dzięki temu można uzyskać różnorodne dane, które pozwolą na wskazanie rzetelnej propozycji rozwiązania problemu. Polecamy takie rozwiązanie.

Wyjaśnienie pojęć

Autor wyjaśnił jak rozumie ważne pojęcie "aktywność fizyczna". Dodatkowo szczegółowo zostało opisane jak autor wyobraża sobie stopnie tej aktywności - to bardzo dobra decyzja, która może skutkować pozytywną oceną w kryterium „Jakość…”. Polecamy tak szczegółowe wyjaśnianie pojęć.
Jednocześnie nie zostały wyjaśnione inne pojęcia, np. w pytaniu pierwszym „Jak wygląda problem…?” (nie wiadomo, o co autorowi chodzi - czego konkretnie chce się dowiedzieć). W pierwszym i drugim pytaniu mowa o "zwolnieniach z z zajęć sportowych" - to pojęcie też nie zostało wyjaśnione (czy chodzi o zwolnienia lekarskie, czy pojedyncze od rodziców, a może jedne i drugie?).  Ponadto w pytaniu trzecim mowa o „zaniku aktywności”, lecz nie jest to wyjaśnione (czy chodzi o zupełne niećwiczenie czy też może ćwiczenie mniej intensywne?). Te braki negatywnie wpłynęłyby na ocenę projektu pod kątem wyjaśnienia, co autor rozumie poprzez każde z pytań badawczych.

Przykład 4

Wolontariat, inny niż organizowany przez szkołę, wśród uczniów Gimnazjum Dwujęzycznego im. Dąbrówki w Poznaniu, Aleksander Bogdański, Gimnazjum Dwujęzyczne w Poznaniu

Pytania badawcze:
  1. Jaki jest poziom gotowości uczniów Gimnazjum Dwujęzycznego im. Dąbrówki w Poznaniu do udziału w akcjach wolontariatu?
  2. Czy poziom gotowości uczniów Gimnazjum Dwujęzycznego im. Dąbrówki w Poznaniu do podjęcia działań wolontariatu zależy od płci i wieku?
  3. W jakiego typu wolontariat uczniowie Gimnazjum Dwujęzycznego im. Dąbrówki w Poznaniu zaangażowaliby się najchętniej?

Wyjaśnienie pojęć z pytań badawczych:

Wolontariat rozumiem jako zaangażowanie się w swoim wolnym czasie w jednorazową lub stałą, systematyczną i dobrowolną pomoc bez odnoszenia korzyści materialnych.
Poziom gotowości. Ilość osób, która będzie chętna do zaangażowania się w działania wolontariatu w stosunku do całej grupy badawczej wskaże nam poziom gotowości.
Przez typ wolontariatu rozumiem charakter zaangażowania się w pomoc np. innym ludziom, zwierzętom, bądź na rzecz społeczeństwa..

Pytania badawcze

Postawiono przynajmniej dwa pytania badawcze. Wszystkie pytania są ograniczone lokalnie i wskazują, kogo dotyczą (uczniowie Gimnazjum Dwujęzycznego im. Dąbrówki w Poznaniu). Pierwsze pytanie dotyczy opisania problemu: czy uczniowie są przygotowani do podjęcia wolontariatu. Drugie pytanie dotyczy czynników wpływających na problem: czy płeć i wiek wpływają na poziom gotowości do wolontariatu. Trzecie pytanie dotyczy opisania problemu: w jaki typ wolontariatu uczniowie zaangażowaliby się najchętniej. W ten sposób spełnione są wszystkie wymagania.

Wyjaśnienie pojęć

Autor wyjaśnia jakie znaczenie mają dla niego kluczowe pojęcia w pytaniach badawczych: wolontariat, poziom gotowości i typ wolontariatu. Dla zwiększenia zrozumiałości przy pojęciu „wolontariat” należałoby dodać informację o obszarze działalności (czy chodzi o działania wszędzie czy, np. tylko w szkole autora), a przy pojęciu „poziom gotowości” powinna być dodatkowo informacja o tym, jakie konkretnie poziomy gotowości autor typuje i od czego będzie zależeć ten poziom, np. wysoki poziom (gdy zdecydowana większość uczniów zgłosi chęć do zaangażowania się), niski poziom (gdy tylko kilku uczniów zgłosi chęć do zaangażowania), itp. W opisie pojęcia „poziom gotowości” autor powinien również rozwinąć co ma na myśli mówiąc, że ktoś będzie chętny do zaangażowania się w wolontariat (czy chodzi o fakt zapisania się na listę, czy może też faktycznie weźmie udział w danej akcji?).

Ponadto nie wiadomo, czym różni się pomoc innym ludziom od pomocy na rzecz społeczeństwa, wspomniane w opisie pojęcia „typ wolontariatu”. Czy społeczeństwa nie tworzą ludzie? Aby uniknąć takich wątpliwości opis powinien wyglądać np. tak: „Przez typ wolontariatu rozumiem charakter pomocy, w jaki uczeń chciałby się zaangażować, np. pomoc konkretnym osobom, pomoc zwierzętom lub pomoc na rzecz społeczeństwa”.

Wymienione wyżej problemy czynią pytania nie w pełni zrozumiałymi i skutkowałyby nieprzyznaniem punktów za wyjaśnienie znaczenia pytań badawczych.